Narodowy Bank Polski opublikował raport o obrocie gotówkowym w 2022 r. Wskazuje w nim m.in. że w zmieniającej się dzięki postępowi technologicznemu rzeczywistości, w której coraz większą rolę odgrywają płatności bezgotówkowe, gotówka nadal pozostaje istotnym elementem krajobrazu płatniczego w Polsce, a także "coraz bardziej zyskuje na znaczeniu jako środek przezornościowego gromadzenia wartości".

Przeczytajcie także: • Pożyczki Paytree mogą się pojawić w apce mPay

W przywołanych przez NBP badaniach opinii publicznej, przeprowadzonych w 2022 r., nieco ponad połowa respondentów (50,9 proc.) zadeklarowała, że częściej realizuje transakcje bezgotówkowo niż gotówkowo. Tak samo często płaci gotówkowo i bezgotówkowo 16,3 proc. ankietowanych. Wyłącznie gotówką posługuje się 11,7 proc. badanych, a wyłącznie bezgotówkowo płaci 7,5 proc. Jednocześnie co drugi ankietowany stwierdził, że jest dla niego ważne, aby zawsze przy robieniu zakupów mógł zapłacić gotówką, nawet jeśli na co dzień nie korzysta z tego instrumentu.

W raporcie można również przeczytać, że gotówka pełni rolę stabilizującą w sytuacjach kryzysowych. W czasach niepewności obywatele zwracają się ku gotówce, nawet jeśli na co dzień preferują płatności bezgotówkowe. Bank centralny podaje, że tylko w pierwszych ośmiu dniach wojny na Ukrainie banki pobrały z NBP 42 mld zł w celu zaspokojenia niespotykanego dotychczas popytu Polaków na gotówkę. Kwota ta odpowiada pobraniom w całym I kwartale 2021 r. Zaś w dniu rekordowych wypłat, 28 lutego 2022 r., banki pobrały z NBP kwotę 12,5 mld zł, czyli dwukrotnie więcej niż w dniu najwyższych wypłat odnotowanych po wybuchu pandemii covid-19 i 17 razy więcej niż wyniosły średnie dzienne pobrania w 2021 r. W konsekwencji w ciągu tych ośmiu dni operacyjnych wartość gotówki w obiegu wzrosła o 11,3 proc.

Natomiast na koniec 2022 r., pomimo wzmożonych pobrań gotówki w początkowym okresie agresji Rosji na terytorium Ukrainy, wartość obiegu gotówkowego wynosiła 368,3 mld zł i w porównaniu z poprzednim rokiem była tylko o 3,7 proc. wyższa (o 13 mld zł). Wraz z uspokajaniem nastrojów gotówka stopniowo wracała bowiem do NBP. Wzrost wartości obiegu w 2022 r. został zrealizowany najwyższymi nominałami, tj. 500 zł i 200 zł, których liczba w porównaniu z 2021 r. wzrosła odpowiednio o 26,9 proc. I 12,4 proc.

Przeczytajcie także: • Nowa aplikacja Revoluta już dostępna

W opracowaniu sporo miejsca poświęcono także Narodowej strategii bezpieczeństwa obrotu gotówkowego, która została przygotowana w ramach prac zespołów zadaniowych powołanych przy Radzie do spraw obrotu gotówkowego. Opisano działania zmierzające do realizacji tej strategii, a zmierzające do zapewnienia powszechnej akceptacji i dostępności gotówki, płynnego zaopatrywania rynku w walutę polską, bezpieczeństwa fizycznego banknotów i monet oraz cyberbezpieczeństwo systemów IT wykorzystywanych w obrocie gotówkowym. Jak podano, dostępność gotówki w Polsce pozostaje na wysokim poziomie, o czym świadczy m.in. fakt, że ok. 90 proc. społeczeństwa ma dostęp do gotówki w promieniu 5 km od miejsca zamieszkania, a 99,5 proc. – w promieniu 10 km.

Jeśli zaś chodzi o akceptację gotówki, to – jak wynika z badania przeprowadzonego przez NBP - 99 proc. respondentów, prowadzących sprzedaż detaliczną produktów i usług, co do zasady akceptowało płatności gotówkowe. Wśród nich 89,8 proc. wskazało, że każdorazowo przyjmuje płatności gotówkowe (o 9,9 p. proc. więcej niż w okresie pandemii), a co dziesiąty podmiot podał, że sporadycznie odmawia przyjęcia gotówki – najczęściej z powodu kłopotu z wydaniem reszty lub w związku ze zbyt wysoką kwotą transakcji. Z kolei z badania przeprowadzonego wśród konsumentów wynika, że 72,5 proc. z nich nie spotkało się z odmową przyjęcia gotówki w fizycznych punktach handlowo-usługowych (wzrost o 7,8 p. proc. względem okresu przed wejściem w życie przepisów, zgodnie z którymi akceptant nie może odmówić konsumentowi przyjęcia zapłaty gotówką).

Cały raport dostępny jest na stronie internetowej NBP.